Blockchain teknolojisi internasyonal ticarette iyi mi devrim yaratabilir?
Fazlaca eski zamanlardan beri, teknolojik yenilikler tecim ve ticaretin yapısını şekillendirmiştir. Elektriğin keşfi, seri üretimi teşvik etti ve buğu motorlarının ortaya çıkışı, mekanize üretim çağını başlattı.
Bilgiden iletişime, yaşamı kolaylaştırmak için her yerde teknoloji kullanılmıştır. Bundan dolayı, sayısız sanayi köşesini kesen kullanım durumları göz önüne alındığında, blockchain teknolojisi birçok şahıs tarafınca bir sonraki büyük şey olarak görülüyor.
Esas olarak işlemlerin kayıtlarını tutmak için kullanılan blockchain teknolojisi, bir tür dağıtık defter teknolojisidir.
Blockchain fark yaratıyor
Statista’ya gore blockchain, veri kayıtlarını daha kolay, daha saydam ve hatta daha güvenli hale getiriyor. Çoğunlukla değişime karşı direnci sebebiyle, blok zinciri, ister hususi şahıslar, kurumsal varlıklar, tedarikçi ağları, ister internasyonal bir tedarik zinciri içinde olsun, işlemler hakkında zamana dayalı bilgiler sunar.
Blok zincirinin yalnızca Bitcoin (BTC) için bir teknoloji olduğu da yaygın bir kanıdır. Sadece, bu varsayım daha yanlış olamazdı. Teknoloji 2008 senesinde Bitcoin ile beraber ortaya çıkarken, bugün kullanım durumları kripto para birimlerinin oldukca ötesine geçmiştir. Finanstan e-ticarete, besin güvenliğine, oylama uygulamalarına ve tedarik zinciri yönetimine kadar, uygulamaları, direkt yada dolaylı olarak internasyonal ticaretle bağlantılı alanlar da dahil olmak suretiyle küresel ekonominin neredeyse tüm sektörlerini kapsar.
Internasyonal ticarete bağlı kıymet zinciri oldukça karmaşıktır. İşlemleri birden fazla aktörü içeriyor olsa da, tecim finansmanı, gümrük idaresi, ulaşım ve lojistik şeklinde öteki yönleri, blok zinciri teknolojisinin benimsenmesinden yararlanıyor.
Statista’ya gore, sınır ötesi ödemeler ve ödemeler, bilhassa tecim işlemlerini dijitalleştirmek için geçmişte oldukca sayıda çaba olduğu göz önüne alındığında, blok zinciri teknolojisinin en büyük kullanım durumlarını oluşturuyor.
Bugün itibariyle, blok zincirinin tecim süreçlerinin verimliliğini artırma potansiyeli aslına bakarsan araştırılıyor. Mesela, blockchain projesi Open Food Chain, Komodo Akıllı Zinciri vasıtasıyla besin güvenliğini çoğaltmak için çalışıyor.
Son: Kripto bulaşması yatırımcıları yakın vadede caydırıyor, sadece temeller kuvvetli kalıyor
Teknoloji sağlayıcısı ve açık kaynak atölyesi olan Komodo’nun baş teknoloji sorumlusu Kadan Stadelmann, Cointelegraph’a şunları söylemiş oldu:
“Blockchain’in en büyük pozitif yanları değişmezlik, şu demek oluyor ki veriler deftere girdikten sonrasında silinemez yada düzenlenemez. Internasyonal tecim için bu, birkaç büyük endüstride daha çok şeffaflık için bir fırsat sunuyor.”
Stadelmann, değişen teknolojinin gıdaların menşeinden (şu demek oluyor ki başka bir ülkedeki bir çiftlikten) tüketicinin mahalli süpermarketine kadar izlenebilmesini sağladığını deklare etti. DSÖ’ye gore, 600 milyon – dünyadaki her 10 kişiden 1’i – kontamine gıdaları yedikten sonrasında hastalanır ve her yıl 420.000 ölürken, bunun besin kontaminasyonu salgınları şeklinde sorunlarla savaşım ederek dünya genelinde besin güvenliğini iyileştirmeye destek olabileceğini söylüyor.
Blockchain, internasyonal ticarette yaygın olan karmaşık dokümantasyon süreçlerini düzene sokabilir. Gizli saklı olmayan web kimlik doğrulama altyapısı Web3Auth’un CEO’su Zen Young, Cointelegraph’a şunları söylemiş oldu:
“Geleneksel takas süreçleri için belgelerin dijitalleştirilmesi ve internasyonal ticaretteki işlemlerin tamamlanması 120 güne kadar sürebilir, sadece konşimento blok zinciri vasıtasıyla takip edildiğinde, bu tür işlemlere duyulan gereksinim ve çifte harcama potansiyeli ortadan kalkar.”
“Aktarma ödemeleri ve işlemleri de SWIFT ağı vasıtasıyla şu anda mümkün olandan daha süratli ve daha ucuz, blok zinciri komisyonları daha düşük ve maksimum limitsiz, bu da bilhassa mal ihracatı için avantajlı” dedi.
Dünyanın en büyük konteyner gemilerinden önde gelen Ever Ace’in kıçından bir görünüm. Kaynak: Wolfgang Fricke
Ek olarak Zen, bu faktörlerin dijital olarak doğrulanabilir ve yasal olarak uygulanabilir kağıt olmayan belgeler vasıtasıyla dolandırıcılığın azaltılmasına destek olacağını da sözlerine ekledi.
Başka bir kullanım durumunda, IBM ve Maersk, küresel denizcilik endüstrisini kolaylaştırmak için blok zinciri tabanlı bir çözüm üstünde çalışıyor. TradeLens olarak adlandırılan proje, tüm nakliye sürecini bir blok zincirinde dijitalleştirmek için tasarlandı.
Nihai hedef, maliyetleri düşürürken teslimat sürelerini hızlandırabilecek daha verimli ve saydam bir tedarik zinciri oluşturmaktır. Şu ana kadar proje, büyük liman işletmecileri, denizcilik şirketleri ve lojistik sağlayıcılar dahil 150’den fazla kuruluşu bünyesine katmada başarı göstermiş oldu.
IBM’e gore TradeLens, 150 milyondan fazla sevkiyat vakasını işledi ve kullanıcılara belge maliyetlerinde tahmini %20 tutum sağlamış oldu. Ek olarak platform, malları göndermek için ihtiyaç duyulan süreyi %40 oranında azalttı.
Blockchain çeşitli endüstrilerde çekiş kazanmaya devam ederken, internasyonal tecim dünyasında potansiyelinin tam olarak gerçekleşmesi yalnız bir süre meselesidir. Süreçleri düzene sokma ve maliyetleri düşürme kabiliyeti ile blok zinciri, malların dünya genelinde alınıp satılmasında çığır açma potansiyeline haizdir.
Sadece vaatlerine karşın, blockchain teknolojisinin internasyonal ticarete uygulanmasında bazı zayıf noktalar var.
Blockchain’in eksiklikleri
Blok zinciri kullanmanın en büyük dezavantajı, çoğu zaman yüksek işlem maliyetleriyle ilişkilendirilmesidir. Mesela, sınır ötesi ödemeler söz mevzusu olduğunda blockchain teknolojisinin oldukça pahalı olduğu biliniyor.
Bunun sebebi, blok zinciri işlemlerinin çoğu zaman maliyetleri artırabilecek birden fazla aracı içermesidir. Ek olarak, bir blok zinciri işleminin tamamlanması için ihtiyaç duyulan süre oldukça uzun olabilir ve bu da toplam maliyeti artırabilir.
Blok zincirinin bir öteki dezavantajı, ölçeklenebilirlik eksikliğidir. Bir blok zincirindeki her bloğun ağdaki tüm düğümler tarafınca doğrulanması gerektiğinden, sistem büyük hacimli işlemlerle uğraşırken çoğu zaman çıkmaza girebilir.
Bu, internasyonal tecim dünyasında mühim bir mesele olabilecek işlemlerin işlenmesinde gecikmelere yol açabilir.
Son olarak, Deloitte’a gore, blockchain teknolojisi hala gelişiminin erken aşamalarındadır, bu da bir takım risk ve belirsizliğe maruz kalmış olduğu anlamına gelir. Mesela, ölçeklenebilirlik ve gizlilik çerçevesinde, operasyonun mali açıdan bir mesele teşkil edebilecek eleştiri bir kusurun keşfedilme riski devamlı olabilir.
Ek olarak, fena aktörlerin dolandırıcılık yada hırsızlık yapmak için sistemdeki güvenlik açıklarından yararlanma riski de vardır. Bu risklerin, internasyonal tecim dünyasında blockchain teknolojisini kullanmak isteyenler tarafınca dikkatle değerlendirilmesi gerekiyor.
Son: Ethereum Merge: PoS geçişi ETH ekosistemini iyi mi etkileyecek?
Bu dezavantajlara karşın, blockchain teknolojisinin hala geliştirmenin ilk aşamalarında bulunduğunu belirtmek önemlidir. Teknoloji olgunlaştıkça, bu sorunların çoğunun ele alınması ve çözülmesi muhtemeldir.
Gittikçe daha çok müessese blok zinciri teknolojisini benimsemeye başladıkça, sistemi kullanmanın genel maliyetinin düşmesi muhtemeldir. Bu, blockchain’i internasyonal tecim operasyonlarını düzene sokmak isteyenler için daha uygun bir seçenek haline getirebilir.
Sonunda, blok zincir teknolojisi, malların dünya genelinde ticaretinin yapılmış şeklini değişiklik yapma potansiyeline haizdir. Süreçleri düzene sokma ve maliyetleri düşürme kabiliyeti ile blockchain, internasyonal ticareti daha verimli ve saydam hale getirme potansiyeline haizdir.